KOMBUCHA (czyt. kombucza) grzybek herbaciany, scoby – wszystko o cudownym napoju..
1. Co to jest grzybek herbaciany?
GRZYBEK HERBACIANY (scoby – Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast) to symbioza mikroorganizmów – drożdży i bakterii, dzięki którym w procesie fermentacji powstaje KOMBUCHA (KOMBUCZA, czyt. kombucza zwana też kwasem herbacianym) czyli słodko-kwaśny, musujący napój o bardzo zdrowych właściwościach. Grzybek herbaciany nazywany jest czasem „japońskim grzybem herbacianym”, a otrzymywany napój „eliksirem młodości”.
Grzybek herbaciany to skupisko gatunków bakterii z rodzaju Acetobacter i Gluconobacter (różne gatunki i szczepy, które syntetyzują przede wszystkim kwasy organiczne) oraz drożdży z rodzajów Saccharomyces Saccharomycodes, Schizosaccharomyces, Zygosaccharomyces, Dekkera, Candida, Torulospora, Koleckera, Pichia, Mycotorula i Mycoderma (przede wszystkim rozkładają cukier i syntetyzują etanol).
Jest to galaretowany krążek (jeśli produkcja odbywa się w okrągłym naczyniu), o kolorze od biało-pomarańczowego do brązowego, o średnicy zależnej od naczynia, w którym powstaje.
Próbowaliście?
Dla mnie to cudowny napój (przez smak jak i właściwości prozdrowotne), który można zrobić na wiele sposobów korzystając z różnych herbat i słodów.
2. POCHODZENIE
Grzybek herbaciany (scoby) znany jest od ok. 220 roku p.n.e. w Azji, do Europy dotarł w XX wieku.
3. WYGLĄD GRZYBKA
KOLOR – od białego przez biało-pomarańczowy do brązowego. Młode grzybki są jasne, starsze ciemnieją.
WIELKOŚĆ – średnica zależna od naczynia, w którym powstaje. Grubość – od długości produkcji, od kilku milimetrów do 2-3 cm. Grubość nie zawsze jest taka sama na całej powierzchni. Może się zdarzyć, że na brzegach grzybek jest cieńszy.
KONSYSTENCJA – dość zbita, galaretowata, śliska.
KSZTAŁT / średnica – zależny od naczynia, w którym powstaje.
4. ZDROWOTNE WŁAŚCIWOŚCI KOMBUCHY:
w skrócie: ★ ODPORNOŚĆ ★ RÓWNOWAGA ORGANIZMU ★ ODTRUWANIE ★ WSPOMAGANIE METABOLIZMU ★
★ Jest źródłem witamin (przede wszystkim C ale również B1, B2, B3), aminokwasów i enzymów
★ Wzmacnia system odpornościowy (immunologiczny) dzięki witaminie C, B1 i żywym kulturom bakterii
★ Posiada silne właściwości odtruwające, ze względu na dużą zawartość kwasu glukuronowego i jego pochodnych. Kwas glukuronowy ma zdolność łączenia się z wieloma toksynami i metabolitami leków. Toksyny przechwycone przez ten kwas są unieszkodliwione i wydalone z organizmu
★ Pozytywnie wpływa (odbudowuje) na florę jelitową
★ Wspomaga procesy trawienne
★ Pomaga w leczeniu alergii i łagodzi skutki alergii
★ Działa przeciwutleniająco (przeciwoksydacyjnie) – opóźnia starzenie się organizmu
★ Wspomaga pozbyć się chorób wywołanych przez drożdżaki
★ Zabija Helicobacter pylori odpowiedzialny za wrzody w żołądku
★ Normalizuje apetyt
★ Detoksykuje wątrobę
★ Reguluje ciśnienie krwi i cholesterol
5. SMAK I WYGLĄD NAPOJU:
O smaku kombuchy można pisać na prawdę dużo. Dla jednych jest wyśmienitym i ulubionym napojem, inni nieszczególnie uwielbiają ale piją z względów zdrowotnych – wszystko jest kwestią kubków smakowych i przyzwyczajenia. Jest zarazem słodkawy, lekko kwaśny, fermentowany… to bardzo złożony i ciekawy smak! Bardzo dużo zależy od samej herbaty, którą użyjemy do produkcji napoju. Najlepiej jak jest to herbata liściasta, sypana (nie torebkowa), dobrej jakości. Można przygotować kombuchę z herbaty zielonej, czarnej, białej czy nawet yerba mate czy rooibos. Polecana do produkcji i najczęściej używa jest herbata zielona.
Jeśli chodzi o wygląd napoju – jest żółtawy, taki jak herbata. Podczas przetrzymywania w lodówce może formować się nowy grzyb (tak, również w lodówce!). Świadczy to o wysokiej jakości kombuchy.
6. STOSOWANIE / DZIENNA REKOMENDOWANA ILOŚĆ:
Dla najlepszych efektów warto pić kombuchę regularnie. Jeśli zaczynam kurację (lub sposób życia) – warto zacząć od bardzo małych ilości – 1-3 łyżki i zwiększać w miarę spożywania. Rekomendowana ilość to 150 ml schłodzonego napoju: rano najlepiej na czczo, a w ciągu dnia po posiłkach. Ja piję ok. 1 szklanki.
Pijąc kombuchę należy pamiętać aby dostarczać organizmowi dużo płynów by ułatwić detoksykację wywołaną przez kombuchę. Najlepiej pić schłodzoną.
7. TRWAŁOŚĆ KOMBUCHY / PRZECHOWYWANIE
Wyprodukowany napój przechowujemy w lodówce od kilku tygodni do pół roku. Dlaczego w lodówce? W celu spowolnienia fermentacji. W trakcie przetrzymywania w lodówce, na powierzchni napoju może powstawać nawet kolejny grzybek ponieważ proces fermentacji nie został zakończony a jedynie spowolniony niską temperaturą. Taki grzybek oznacza, że kombucha jest bardzo dobrej jakości. Podczas przechowywania w lodówce napój będzie stawał się coraz bardziej kwaśny, powoli stając się octem. Taki ocet możemy spokojnie wykorzystać do celów kulinarnych (jeśli odpowiada nam smak i pasuje do dania).
Trwałość napoju do spożycia – należy samemu ocenić ile czasu można przechowywać płyn / kiedy nam jeszcze smakuje. Na pewno nie zatrujemy się napojem zbyt długo przechowywanym, może nam tylko przestać smakować.
Przy regularnej produkcji i stosowaniu nie ma jednak problemu ze zbyt długim przetrzymywaniem kombuchy w lodówce.
Najlepiej spożyć do 2 tygodni od zlania, mało prawdopodobne, że wytrzyma dłużej 😉
8. HODOWLA krok po kroku
(proporcja podana na ok. litrowy słoik)
Do hodowli potrzebne jest:
– grzybek herbaciany + starter czyli gotowa kombucha – płyn z poprzedniej produkcji
(ok. 100 ml). Bez gotowej kombuchy też można zacząć produkcję.
Dodanie starteru przyśpiesza proces fermentacji, zakwasza środowisko.
– naczynie, najlepiej szklany słój (niezwężający się ku górze)
– ok.1000 ml
– 100 – 120 gramów cukru / można również zejsć do 70-80g
– 1 spora łyżka herbaty zielonej (ewentualnie czarnej, białej,
yerba mate – można na każdym rodzaju)
– ściereczka, ręcznik papierowy lub gaza
– gumka recepturka
– lejek lub sitko do przelewania gotowego napoju (nie metalowe!)
Czas produkcji napoju (1 cykl) – od 7-10 do 21 dni
(przy dobrej jakości grzybka i starteru nawet 7 dni)
Optymalna temperatura hodowli – 22-28’C – grzybek herbaciany
lubi ciepło.
1. Z wody, herbaty i cukru przygotowujemy słodką herbatę. Studzimy. Przecedzamy, fusy wyrzucamy. Przelewamy do naczynia, w którym będzie przebiegać fermentacja.
Wielkość słoika – najlepiej dostosowana do średnicy grzybka, choć w troszkę większym naczyniu grzybek też sobie poradzi. Dlaczego w słoiku?
Widzimy co się dzieje w środku / kiedy napój jest gotowy.
2. Wkładamy grzybka herbacianego. Jeśli grzybek jest młody – jest jasny i zazwyczaj obie strony są podobne. Przy
starszych „osobnikach” umieszczamy jaśniejszą stroną do góry. Starsze grzybki herbaciane są cięższe i mogą opadać na dno. Są również ciemniejsze. Nie ma to żadnego znaczenia jeśli chodzi o produkcję (ale o żywotności grzybków >> na końcu artykułu)
3*. Dolewamy starter – czyli ok. 100 ml płynu z poprzedniej produkcji (min. 10% ). Przyśpieszy i ułatwi to proces fermentacji. Jeśli pominiemy ten krok – proces przebiegnie prawidłowo, może troszkę dłużej. Starter dolewamy za każdym razem (przy każdym cyklu).
Jako startera nie używamy octu winnego / jabłkowego czy też kupnej, butelkowanej kombuchy.
4. Zakrywamy gazą / ściereczką, którą przymocowujemy gumką recepturką. Odstawiamy w ciemne (nienasłonecznione), ciepłe miejsce. Doglądamy.
Nasza kombucha jest gotowa kiedy potrząsając delikatnie słojem – płyn nie musuje (nie pojawiają się już pęcherzyki).
Podczas produkcji nie potrząsamy słojem. Cykl może trwać od ok. 10 do nawet do 21 dni. Wszystko zależy od temperatury,
ilości cukru, herbaty i samego grzybka (wielkości i jakości) oraz jakości i ilości startera.
5. Kombuchę (płyn) przelewamy do innego naczynia / słoja / butelki, przechowujemy w lodówce. Grzybka – tak na prawdę po pierwszej produkcji – 2 grzybki (nowy zwany „dzieckiem”, „córką” powstanie na górze): delikatnie oddzielamy od siebie. Czasami mogą się zrosnąć / skleić i przy odrywaniu uszkodzimy albo przerwiemy jednego z nich – nic się wtedy nie stanie. Przemywamy wodą i wracamy do punktu 1.
Możemy też przygotować produkcję w słoiku z 2 grzybkami, nie musimy rozdzielać na 2 naczynia.
INFORMACJE DODATKOWE:
– płyn w naczyniu / słoiku będzie troszkę odparowywał (szczególnie w bardzo suchych pomieszczeniach). Warto używać słoików niezwężających się ku górze. Jeśli odparuje zbyt dużo płynu – może się okazać, że nowy grzybek,
który tworzy się na górze, nie będzie miał dostępu do płynu (zaklinuje się na górze).
– Nie dolewamy słodkiej herbaty w czasie cyklu. Odparowywanie jest na poziomie kilku procent.
– w naszym naczyniu moga pojawić się brązowe „farforce”, jest to naturalne zjawisko* (zdjęcie i wyjaśnienie poniżej)
– do produkcji kombuchy nie używamy metalowych przedmiotów
– napój przygotowujemy zawsze z całych grzybków herbacianych, wielkością dostosowanych do słoika.
CIEKAWOSTKA
Kombuchę można zrobić również na kawie – proces produkcji jest taki sam, zmieniamy jedynie herbatę na kawę. Jeśli zaczniemy robić kombuchę kawową – nie wracamy już do herbacianej przy użyciu tego samego grzybka.
„FARFOCLE” POWSTAJĄCE W SŁOIKU to naturalna rzecz, czasem jest ich mniej,
czasem więcej. Są to widoczne gołym okiem drożdże. Przykładowe wyglądają tak:
Są to widoczne gołym okiem ślady drożdży.
Więcej o tych bardzo typowych “farfoclach” + dodatkowe zdjęcia – w artykule uzupełniającym nr 1.
9. Czy kombucha zawiera alkohol?
W domowym procesie fermentacji kombucha może osiągnąć ok. 0,5 – 1% alkoholu. Jest to dawka normalna nawet dla niektórych soków owocowych czy też białego pieczywa. Jednakże z tego powodu kombucha nie jest wskazana dla dzieci. Śladowe ilości alkoholu są efektem fermentacji octowej.
10. Czy kombucha (gotowy napój) zawiera cukier?
Napój produkowany jest ze słodkiej herbaty, natomiast gotowy produkt nie zawiera już cukru. Służy on jedynie do produkcji, jest zużyty w procesie fermentacji i zamieniony na kwasy organiczne. Dlaczego więc kombucha jest słodka?
To efekt pozostałości fruktozy po fermentacji.
11. Inny słód, dodatki do napoju
Do produkcji można wykorzystać zamiast białego cukru:
– cukier trzcinowy
– cukier kokosowy
– syrop klonowy
Gotowy napój można urozmaicić:
– dodając kawałek cytryny
– dodając imbiru
– dodając dowolne owoce
– stosując podwójną fermentację z użyciem soku owocowego
– mieszając z innym sokiem, wodą gazowaną lub piwem.
Najlepiej jest poszukiwać swojego ulubionego smaku.
Warto pamiętąć, że kombucha smakuje najlepiej schłodzona!
Dla mnie smak zwykłej, klasycznej standardowej kombuchy, na zielonej, dobrej gatunkowo herbacie jest najlepszy!
12. ŻYWOTNOŚĆ GRZYBKA
To długi temat.. ale przedstawię go w skrócie. Grzybki na początki rozrastają się (na grubości, szerokość jest zawsze podyktowana naczyniem, w którym powstają) i są bardziej wydajne (cykl powstania kombuchy troszkę się skraca).
Wizualnie – są ciemniejsze, grubsze i powoli zaczynają unosić się w słoiku lub opadać na dno. Żywotność grzybka może być Żywotność grzybka może być pół roku do roku a nawet 2-3 lat (jeśli nie rozdzielamy matki od córki, a jedynie usuwamy stare warstwy z dołu więc i tak po kilku miesiącach jest to nowy grzybek). Nie należy się tym martwić ponieważ po każdym cyklu mamy nowego grzybka. Wg mnie warto grzybki po prostu wymieniać aby nie trzymać tych starszych, ciemnych „osobników”.
Osobiście polecam trzymać do ok. 10 cykli, a później skompostować 🙂 Są osoby, u których grzybki „pracują” tylko 3 cykle – należy obserwować, smakować kombuchę i samemu zdecydować jak jest najlepiej. Dodatkowo jeśli eksperymentujemy i robimy kombuchę np. kawową – grzybek drastycznie skraca swoją żywotność czyli po pewnym czasie (kilku cyklach) fermentuje napój coraz wolniej lub nawet przestaje pracować.
KOMBUCHA (napój / grzyb herbaciany) DO KUPIENIA W SKLEPIE:
-
Produkt w promocjiKOMBUCHA (KOMBUCZA) grzybek herbaciany, scoby 13-15 cm + starter / Kameleon KulinarnyPierwotna cena wynosiła: 59,00 zł.50,00 złAktualna cena wynosi: 50,00 zł. z VAT
-
KOMBUCHA (KOMBUCZA) grzybek herbaciany, scoby 11-12 cm + starter / Kameleon Kulinarny49,00 zł z VAT
-
KOMBUCHA (KOMBUCZA) napój 1000ml niepasteryzowany / dodatkowy starter / Kameleon Kulinarny38,99 zł z VAT
-
KOMBUCHA (KOMBUCZA) napój 500ml niepasteryzowany / dodatkowy starter / Kameleon Kulinarny20,00 zł z VAT
-
KOMBUCHA (KOMBUCZA) grzybek herbaciany, scoby 6-7cm + starter / Kameleon Kulinarny32,50 zł z VAT
-
Produkt w promocjiZestaw: KOMBUCHA 8-10 cm + GRZYBEK TYBETAŃSKI KEFIROWY 10g / Kameleon KulinarnyPierwotna cena wynosiła: 84,99 zł.78,99 złAktualna cena wynosi: 78,99 zł. z VAT
-
KOMBUCHA (KOMBUCZA) grzybek herbaciany, scoby 8-10 cm + starter / Kameleon Kulinarny40,00 zł z VAT
-
Produkt w promocjiZestaw: KOMBUCHA 8-10 cm+ ALGI JAPOŃSKIE (algi wodne) 20g / Kameleon KulinarnyPierwotna cena wynosiła: 69,99 zł.64,99 złAktualna cena wynosi: 64,99 zł. z VAT
-
Produkt w promocjiZESTAW TRIO: KOMBUCHA + GRZYBEK TYBETAŃSKI + ALGI JAPOŃSKIE / Kameleon Kulinarny95,99 zł – 99,00 zł z VAT
HERBATY NA KTÓRYCH BARDZO DOBRZE WYCHODZĄ PRODUKCJE KOMBUCHY:
-
herbata zielona CHINA SENCHA standard 50g8,19 zł z VAT
-
herbata zielona DUCH PORANKA 50g9,99 zł z VAT
-
herbata zielona SENCHA KAKTUSOWA 50g9,99 zł z VAT
-
herbata czarna naturalna YUNNAN GOLDEN TIPPED organic 50g9,99 zł z VAT
-
herbata czarna naturalna DARJEELING FIRST FLUSH 50g10,99 zł z VAT
-
herbata zielona GUN POWDER Temple of Heaven 50g8,49 zł z VAT